Lời nói gió bay?

[Quỳnh Anh 82]

Lời nói gió bay?
​

SGTT.VN - Tích xưa kể rằng mẹ Tăng Sâm đang ngồi giặt đồ thì có người hớt hải chạy vào bảo con bà giết người, bà không tin tiếp tục ngồi giặt. Lát sau lại có người chạy vào bảo Tăng Sâm giết người, bà vẫn không tin. Nhưng đến lần thứ ba thì bà hoảng hốt vứt thau đồ mà chạy. Lời nói như gió thoảng, nhưng đôi khi người vững tin đến mấy cũng khó thể bình chân trước những lời được phát ra với chủ ý rõ ràng.

Tự kỷ ám thị

Ngày hội bơi ở một trường phổ thông quốc tế tại TP.HCM diễn ra như sau: tất cả học sinh đều phải tham gia, và được chia làm ba nhóm: Tiên phong, Bơi tốt và Rất cố gắng. Nhóm Tiên phong và nhóm Bơi tốt là những bé bơi giỏi và khá giỏi, sẽ bấm giờ tranh giải. Vấn đề là ở nhóm Rất cố gắng: đây là những bạn bơi còn rất kém, chỉ nổi trên mặt nước và di chuyển được tí chút. Sau khi hai nhóm đầu đã thi xong, đến lượt nhóm Rất cố gắng xuống hồ cùng một số thầy cô đã mặc sẵn đồ bơi. Không cần tả, cũng có thể hình dung được sự e dè của các bé sau khi chứng kiến thành tích của các bạn chung lớp. Nhưng rồi toàn thể các bạn đã đoạt giải ngồi trên bờ cùng nhau hò reo, huýt sáo, hô thật to: “Các bạn ơi, cố lên, đạp chân mạnh lên, khua tay nhanh nữa, sắp đến rồi, đừng bỏ cuộc, chúng tôi chờ bạn, cố lên!” Những hàng ghế rung lên theo tiếng cổ động của gần 2.000 bạn nhỏ! Ở dưới nước, thầy cô đẩy cho các bé di chuyển dần đến đích và cũng liên tục động viên. Không còn đẳng cấp giỏi – dở, không còn mặc cảm hơn – thua. Một ấn tượng đẹp khó có thể phai mờ trong tâm trí của bất kỳ ai tham dự.

Câu chuyện khác, do một nữ diễn viên kể lại: lần đó, trường nghệ thuật sân khấu của cô tổ chức cho học sinh năm thứ tư đi diễn, cô bạn mới học nên chỉ được làm hậu cần. Sắp đến giờ diễn thì một chị diễn viên bị ốm bất ngờ. Thấy nguy quá, cô bèn xin thay vai. Cô thực hiện gần xong lớp diễn thì khán giả vỗ tay rần rần. Sáng hôm sau, thầy phụ trách nhận xét trong buổi họp toàn đoàn: “Tối qua em diễn rất đạt, từ hôm nay em sẽ đảm nhận luôn vai này, nhưng đừng vì thế mà chủ quan, đừng ngủ quên trên chiến thắng, con đường còn dài...” Sau buổi họp đó, cô rút lui, bởi “Nghe những lời thầy nói, chả còn bụng dạ nào mà diễn nữa nên trả vai cho rồi!”.

Ở Mỹ, người ta đã làm khảo sát trên số lượng lớn những tù nhân. Kết quả thật bất ngờ: 90% tù nhân tham gia cho biết ngày nhỏ đã hơn một lần bị cha mẹ nói thẳng vào mặt: “Kiểu này, lớn lên có nước đi tù!”

Lời như dao nhọn

Trong lĩnh vực giáo dục trẻ, ngôn từ giữ vai trò đặc biệt quan trọng: nó có thể hun đúc tinh thần để con trẻ bền bỉ vươn tới thành công. Nhưng nó cũng có thể – trong khoảnh khắc thôi – tiêu diệt đi ý chí, nhân cách của một con người bé nhỏ. Nhiều phụ huynh đặt câu hỏi: “Nếu cứ khen ngợi, động viên mãi, sợ rằng con sẽ tự kiêu?”. Có tự kiêu hay không, điểm nhấn nằm ở kỹ thuật khen. Ví dụ: giá như ông thầy của cô diễn viên khen rằng: “Em đã nghiên cứu vai rất nghiêm túc, chọn kỹ thuật thể hiện rất phù hợp, nên đạt hiệu quả sân khấu cao. Em cứ làm việc tích cực như vậy, thầy nghĩ em sẽ sớm toả sáng”. Tức là khen công việc của trò, chứ không hề khen bản thân trò, thì cái bản ngã tự kiêu làm gì có đất nảy mầm!

Nhớ hoài về ngày hội bơi, về những đứa trẻ – dù chưa giỏi lắm – nhưng đã được trui rèn bản lĩnh sống một cách hết sức nhẹ nhàng, từ những câu nói thật giản đơn nhưng đầy chân thành, và quan trọng là nói ở đúng tầm mà các bé có thể tiếp thu dễ dàng. Không khí giáo dục hoàn toàn trong lành, không hề bị ô nhiễm bởi bất cứ chất độc nào như “thất bại, thua, dở, kém”...

Chỉ cần cha mẹ động viên con rút kinh nghiệm từ những vấp váp, thì trẻ sẽ hiểu đó chỉ là những bài học kinh nghiệm và tiếp tục bước tới. Còn nếu bảo với con là “Con dở quá! Thua rồi, thất bại rồi!” thì coi như xong phim! Chẳng phải tự nhiên mà có câu “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”, để đừng biến lời nói thành... hung khí huỷ diệt tinh thần của bé.

Vậy đó, chứ nào phải lời nói gió bay!

LÊ THỊ PHƯƠNG NGA (CHUYÊN GIA NGHIÊN CỨU TRẺ EM VÀ TRẺ CHẬM PHÁT TRIỂN)

NGUYỄN THANH TÂN, LỚP 11A4, THPT BÙI THỊ XUÂN, QUẬN 1, TP.HCM

Ba mẹ chỉ nên răn đe có chừng mực

Theo ba mẹ em kể lại thì hồi xưa, ông bà hay dạy ba mẹ bằng cách răn đe, lớn tiếng. Ba mẹ em thấy hiệu quả và giờ áp dụng cách ấy cho em mà không nghĩ rằng bây giờ và lúc xưa đã khác nhau nhiều. Tuy ba mẹ nặng lời với em đa số là có lý, nhưng đâu có ai thoải mái với những lời nói như vậy. Thường thì em im lặng, chỉ khi nào không chịu nổi, em sẽ nói lại.

Răn đe có chừng mực thì làm con cái thấy dễ nhớ các lời dạy dỗ hơn, nhưng nếu đi quá nó sẽ phản tác dụng.


HUỲNH THỊ THU HẰNG, SINH VIÊN ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TP.HCM

Trách mắng quá nhiều lần, sẽ như “đàn gảy tai trâu”

Tuổi bọn em muốn thể hiện cái tôi nên những lời nói trách mắng nặng nề sẽ là chất xúc tác mạnh mẽ cho những hành động bốc đồng, từ đó dẫn đến tự ti, mất niềm tin vào cuộc sống.

Còn chưa kể, nếu sự lớn tiếng, răn đe quá mức, nhiều lần, sẽ như “đàn gảy tai trâu”.

Theo em, khi xảy ra chuyện gì, ba mẹ cũng nên nhẹ nhàng khuyên bảo, phân tích cho con hiểu. Vì nhiều ba mẹ ít bình tĩnh được trong những lúc nóng giận.


LA LƯƠNG, 57 TUỔI, QUẬN 4, TP.HCM

Để kiềm chế cơn giận, tôi im lặng

Tôi nghĩ dùng những câu chữ nặng lời không hiệu quả trong việc dạy con. Phần lớn những điều con cái học được là ở ba mẹ.

Nếu mình dạy con cẩn thận, luôn nhắc nhở thì con sẽ là đứa con ngoan, có làm sai cũng không đến mức ba mẹ phải đưa ra những lời nói nặng nề.

Việc kiềm chế cơn giận để lựa chọn từ ngữ là rất khó. Bởi vậy, những lúc đó tôi thường im lặng để hai bên có thể bình tâm và cuộc nói chuyện sẽ diễn ra sau.


PHAN VĂN TUẤN, 54 TUỔI, QUẬN HẢI CHÂU, ĐÀ NẴNG

Con cái cần được tôn trọng

Biết bao hậu quả đã được cảnh báo từ những bài học dạy dỗ mang tính chủ quan của phụ huynh. Theo quan điểm của tôi, con cái dù có thơ dại đến mức nào cũng cần sự tôn trọng trong cách chăm sóc, dạy dỗ. Cứ nghĩ con là tờ giấy trắng, chúng ta có thể tô vẽ như thế nào tuỳ ý là không đúng. Bởi mỗi người khi sinh ra trong bản năng đã có lòng tự trọng và nhận thức được thái độ của người khác. Với tôi: đúng thì khen, sai thì răn dạy; không quá nuông chiều, cũng không quá nghiêm khắc.

Ý NHI (GHI)​

http://sgtt.vn/Loi-song/151849/Loi-noi-gio-bay.html